LO EGITEA, ZZZZZZ!!!

Hain garrantzitsua da lo egitea non ekintza hori egin gabe hil gintezkeen, beraz ondo lo egitea, osasuna da. Hala ere, ondo sentitzeko ordu kopuruen araurik ez dagoela ez dugu ahaztu behar. Hau da, agian pertsona  batek 6 ordurekin nahikoa du egunari aurre egiteko eta beste pertsona bat, ordea, ordu berdinekin, lur jota dago.

Gaur egun, oro har, jendea gero eta lo gutxiago egiten duela iruditzen zait, bizitzaren erritmoa asko aldatu baita. Horrela, jendea ziztu bizian bizi da eta eguneroko gauza guztiak airean egiten dira. Alde batetik, astean zehar betebehar asko elkartzen dira; familia zaindu ez ezik, lana ere egin behar da eta konturatzen garenerako berandu egin da eta ez dugu atsedena behar den bezala hartu. Beste aldetik, asteburua iritsi bezain pronto, lo egitean pentsatzen dugu, baina azkenean, nahiz eta pixkat deskantsatu ez dugu behar adina atsedenik izan.

Gainera, lo egitearekin gaixotasun batzuk agertu dira. Lehen, lo egitean arazoren bat agertzen bazen, ez zenion jaramon handirik egiten, orain berriz,  INSOMNIO hitzarekin ezagutzen da. Insomnioa, bai lo kuluska luzeak egiteagatik, bai gaizki jateagatik, bai botikak hartzeagatik, bai arazo psikologikoak izateagatik jazo daiteke.

Bukatzeko, ondo lo egiteko jarraibidea batzuk jarraitu daitezke. Oso garrantzitsua da beti ordu berean lo egiteko ohitura hartzea, ohean ez sartzea lo ez izanda, ohea lo egiteko erabiltzea eta ez irakurtzeko edo halakoak egiteko, lo kuluska luzeak ez egitea …..EZ AHAZTU ONDO LO EGITEA=OSASUNA.

ESKUKO TELEFONOA

Mobila, eskuko telefonoa, sakelako telefonoa, mugikorra… Izen asko aurki ditzakegu komunikazio tresna nagusia definitzeko, baina azkenean eta nire uste apalean behintzat, tresna hau beharrezkoa da eguneroko bizimodurako.

Dirudienez, lehenengo deia Martin Cooper-ek 1973 urten egin zuen Dynatac tramankulua erabiliz. Ni oraindik ez nintzen jaio, baina telefono handia, kablez betea eta deserosoa izango zela suposatzen dut. Beraz, gizon honek burua altxatuko balu, ezuzteko handia hartuko luke izan ditugun aurrerapen teknologikoak ikustean.

Hau guztiarekin, telefono finkoen eta eskukoen aldeak aztertzerakoan, erkatzen baditugu, bigarrengoa abantailez josita aurkitzen dugu. Mugikorrarekin edozein tokitan hitz egin dezakezu eta gainera, nahi duzun momentuan. Gustatuko litzaidake zerbait gehio esatea, baina ezin dut, eskuko telefonoa zalantzarik aukeratuko bainuke. Are gehiago, nire eskuan egongo balitz, etxe guztietako telefono finkoak kenduko nituzke, dirua xahutzen delako. (130)

XXI. mendearen ondoren, telefono mobilaren eboluzioa ikaragarria izan da. Mezuak eta deiak egin ez ezik, beste erabilitasun batzuk ere izan ditu. Hala nola, argazki kamera, iratzargailua, GPSa edo agenda. Eboluzio hau SMARTPHONE bezala ezagutzen da eta honi esker, lehenengo mobila (Motorota) agertu zenetik, 800 gramoekin, modelo berrietara eta ikustezinetara iritsi gara. Hau dela eta, gaur egungoak,  bateria txikiak eta iraunkorrak, kolorezko pantailak, software errazagoak … ezaugarri dituzte. Aurrerapen honek, funtzio pentsaezinak sartzen ditu eskuko telefonoetan.

Bestalde, mobilekin batera, hizkuntza berri bat sortu da eta adituak kezkatu samar dabiltzate. Nik oso argi dut  mezu bat bidaltzerakoan beharrezkoa dela hitzak jatea tokiari anura ateratzeko, baina gero, nire eguneroko bizitzan ez dut horrela idatziko.

Bukatzeko, eskuko telefonoak, menpekotasuna sortu du jendearengan. Mobila eta askatasuna uztartu ezinezkoak dira; hau da, mobila gainean izanda beti egongo zara aurkitzeko moduan eta, nahiz eta, lehen egun batetik bestera gelditu edo gauzak hitz egin, orain ezinezkoa da mobilarik gabe bizitzea.

UME LAPURTUAK

Une honetan Espainian 1500 salaketa ikertzen ari dira eta hauetatik, 250 Euskal Herrikoak dira hain zuzen ere. Hainbeste familia bat-batean egoera honetan aurkitzea beldurgarria iruditzen zait. Hala ere, ikerketarekin aurrera joan ahala, ziur nago, zenbaki hau handitu egingo dela.

Ezin dut imaginatu nola egongo nintzateke nire kasua hauen artean egongo balitz. Gainera, orain, gorputz batzuk lurperatu direnean familiako kide guztiek jakin dute bere amaren baieztapena egiazkoa zela, bestela, ama hori erotzat hartuko lukete betirako?

Dirudienez lehenengo lapurketak 40 hamarkadan gertatu ziren eta helburu politikoekin lotura zuzena zuten. Frankok asmatu zuen negozio hau eta familia errepublikanoen seme-alabei hazi marxista kentzeko asmoarekin egiten zen. Hurrengo urteetan eta ez oso urrun, bide berean jarraitu zen eta 1960 eta 1980 urteen artean umeak lapurtu ziren bai Gipuzkoan bai Bizkaian bai Araban. 2011 urtean, gertaera hau jakitera eman da.

Ildo honetatik, bere istorioa ezagutzen saiatu direnak beti topatzen dira gauza berarekin: isiltasunarekin. Alde batetik, Eliza eta beste alde batetik,  erregistro zibila oztopo asko jartzen ari dira ikerketak aurrera joan ez daitezen. Beraz, familiak eta adituak ez ezik, Estatuak ere zerbait egiteko beharra du. Hala ere, senideak elkartu dira “SOS UME LAPURTUAK” elkartea sortzen eta pixkanaka, baina gelditu gabe lortzen ari dira gauzak.

Bukatzeko, oso zaila iruditzen zait sare osoa desegitea eta kalte egin dutenek, nahiz eta denbora asko pasa, ordaindu beharko dute egin duten minarengatik.

UR TENPLUA

Gaur gelan entzumen bat egin dugu eta 3 laburpen prestatu ditugu. Ea asmatzen duzuen zein den laburpen egokia!!

ZORTE ON!!!
Yerebatan,

1) Manex Urruzolak hanka bat Europan eta beste bat Afrikan duen hiri ospetsu eta garrantzitsu bati buruz hitz egiten digu, ISTANBULI buruz, hain zuzen ere.

XI. mendean, erromatarren inperioa bi zatitan banatuta zegoen. Mendebaldean Erroma ahul bat zegoen, eta, ekialdean Konstantinopolis inperio berria. Azken hau oso tentagarria zen konkistatzaileentzat.

Hiri hau menperatzeko, ura zen arma garrantzitsuena, horregatik, hiritarrek ur gordelekuak eraiki zituzten (100 gordeleku), babesteko.

YEREBATAN, ur gordeleku garrantzitsuena izan zen bere ezaugarriengatik. Oso txikia zen, baina oso sakona, 80 milioi litro ur gorde zitzakeen. Gainera konstantinoplarrek bainu eta sauna modura erabiltzen zuten eta bere barruan Julio Cesarren eskultura aurki daiteke.
Aukera baduzue, saiatu ikusten. Santa Sofiatik oso gertu baitago eta sarrera merkea baita.

2) Manex Urruzolak hanka bat Europan eta beste bat Asian duen hiri ospetsu eta garrantzitsu bati buruz hitz egiten digu, ISTANBULI buruz, hain zuzen ere.

XI. mendean, grekoen inperioa bi zatitan banatuta zegoen. Hegoaldean Erroma indartsu bat zegoen eta iparraldean Konstantinopolis imperio berria. Beti bezala, erroma oso tentagarria zen konkistatzaileentzat.

Erroma menperatzeko, ura zen arma garrantzitsuena, horregatik, hiritarrek ur gordelekuak eraiki zituzten (60 gordeleku), babesteko.

Apoloren tenplua, ur gordeleku garrantzitsuena izan zen bere ezaugarriengatik. Katedral baten tamaina zuen, 143 metro luze, 65 metro zabal. 336 zutabe eta 80 milioi litro ur gorde zitzakeen. Hain harrigarria eta ikusgarria zen non ur tenplua deitu baitiogu eta ez ur gordelekua. Gainera, zutabe politak izateaz gain, 2 medusen eskulturak ditu bere barruan.

Nahiz eta sarrera oso garestia izan, aukera baduzue, saiatu ikusten, Santa Sofiatik oso gertu baitago.

3) Manex Urruzolak hanka bat Europan eta beste bat Asian duen hiri ospetsu eta garrantzitsu bati buruz hitz egiten digu, ISTANBULI buruz, hain zuzen ere.

VI. mendean, erromatarren inperioa bi zatitan banatuta zegoen. Mendebaldea Erroma ahul bat zegoen eta ekialdean, Konstantinopolis imperio berria. Azkena hau oso tentagarria zen konkistatzaileentzat.

Hiri hau menperatzeko, ura zen arma garrantzitsuena, horregatik, hiritarrek ur-gordelekuak eraiki zituzten (60 gordeleku), babesteko.

YEREBATAN, ur gordeleku garrantzitsuena izan zen bere ezaugarriengatik. Katedral baten tamaina zuen: 143 metro luze, 65 metro zabal. 336 zutabe eta 80 milio litro ur gorde zitzakeen. Hain harrigarria eta ikusgarria zen non ur tenplua deitu baitiogu eta ez ur gordelekua. Gainera, zutabe politak izateaz gain 2 medusaren eskulturak ditu bere barruan.

Aukera baduzue, saiatu ikusten. Santa Sofiatik oso gertu baitago eta sarrera merkea baita.

DIETA ETA ESTETIKA

Gaur egun, ongizateko deritzogun gizartean, oro har, aldaketa ugari ematen dira eta elikaduran ere bai. Dakigun moduan, jateko ohituretan bilakaera handi bat gertatu da eta nire ustez, aldaketa honek, kalte handia eragiten ari dio gure bizimoduari.

Alde batetik, jendeak ez du denborarik elikadura osasuntsu bat eramateko eta beste alde batetik, gero eta fast food jatetxe gehiago ireki dira. Horrelako jatetxeetan, patata frijituak, hanburguesak eta ketchupa oinarrizko dieta da eta nahiz eta bere iragarkietan dieta osasungarriagoa erakutsi; hau da, entsaladak eta oilaskoa, ez da batere osasungarria.

Euskal Herrian, datuen arabera, azkenengo urteetan 3 bider ume lodi gehiago daude eta 2030ean jendearen %60 lodiak izango dira, beraz, bada garaia zerbait egiteko eta ohitura onak berreskuratzeko.

Gainera, muturreko jarreraino heltzen ari gara. Zenbat eta umeak lodiagoak izan, hainbat eta argalago izan nahi dute nerabeek eta nahiko erraza da gizentasuna eta anorexia kasuak batera ikustera. Niretzat komunikabideen eragina ere nahiko kaltegarria izan da eta bai iragarkietan, bai moda-desfiletan bai zinean, iruditzat dugun jendea, argala eta politak dira.
I
txura osasuna baino garrantsitsuagoa da eta hori ere ikus dezakegu estetikan.Gero eta sinpleagoa dirudi kirurgiako operazio bat egitea (liposukzioa egiteko, sudurra aldatzeko edo bularren moldaketa egiteko)

Bukatzeko, oso garrantzitsua iruditzen zait dieta adituen esanetara egitea, kirola pixkat bat egitea eta bakoitzak geure burua maitatzea.

Gaur nire bloga ahots ikaragarri batti zuzendua dago. Jakin duzunez, igandean, Whitney Houston utzi gintuen. Oraindik ez dakigu arrazoiak, beraz itxoingo behar dugu autopsia egin arte.

Hemen uzten dizuet I will always love you ....
Goian bego!!

IHAUTERIAK

Ihauteriei buruz hitz egiten dugunean, festarekin lotzen dugu maiz eta ziur ez dakigula benetako jatorria.

Ihauteriak ez dira orain dela gutxiko asmakeria eta katolizismoarekin zerikusia dute. Dirudienez gaztelaniaz hitza bera; hau da, “carnavales” , haragia hitzatik dator eta ihauteriak garizuma baino hiru egun lehenago hasten dira, beraz suposatzen da une ona zela denetik jateko eta hurrengo eguneko gogortasuna jasateko.

Nahiz eta katolizismoarekin lotura zuzena izan, adituek esaten dutenez, Ihauteriek 5000 urte baino gehiago dute. Bai erromarrek, bai egipziarrek ospatzen zuten gertaera hau eta gero, denbora pasa ahala, zabaldu zen mundu osotik.

Ihauterien munduko ospakizun handiena Brasilen egiten da, Rio de Janeiron hain zuzen ere eta ihauteri hauen ezaugarrien artean koloreak, soinu autoak eta dantzari profesionalak aurki ditzakegu.

Venezian ere ihauteriek indarra dute, baina orain dela urte batzuk festa honetan bakar batzuk parte hartzen zuten. Antza denez, nobleziek, herriko jendearekin nahasteko, egun hauek aproposatzat hartzen zuten eta horregatik, jende guztia, maskara ikusgarriak eramaten zuten.

Euskal Herrian badira ere ihauteri ezagunak, baina oro har, ez da beste hainbat lekutan bezala ospatzen edo bizitzen. Ni Donostiarra naiz eta nahiko sinpleak dira, gainera jendea ez da asko janzten, beraz hobe da beste leku batera joatea. Nahiko gertu daukagu Tolosa herria eta han bai ospatzen dutela. Tolosa herrian, 6 egun irauten dira eta zezenak, karrozak, sardinaren ehorzketa … gertaerak egiten dira.

Bukatzeko, nire hiriko ihauteriak erakargarriak eta xarmagarriak ez direnez, urtero saiatzen naiz mundutik bidaiatzen. Brasilen oraindik ez dut aukerarik izan, baina bai Kanararias irletakoa bai Veneziakoa sinestezinak iruditu zitzaizkidan.

http://www.youtube.com/watch?v=7jrRM7y8yHA

Elurrak joan direnean ________________________
Eguzkia teloian atzekaldean da
Ateratzeko beldur da, beldur eszenikoa
Aspaldi antzeztu ez duen obra honetan
Izpi txiki txikiren bat agertuz doa gaurkoan
__________________________________
Mesedez ozen esan negua joan egin dela
Nire arima hotzak ez du sinizten eta
Laztandu nazazu orain, ur urdinen artean
Orain lainorik ez da, aurpegi biluziak
Ta larrua jotzean ______________ ozenena,
___________________, negua joan da ta.
Jaio berrien antzera taupaden beharra dut orain
Belarriekin ikusteko nire begiek entzuten ez dutena
Mesedez ozen esan negua joan egin dela
________________________
Soinu bakar bakarra zure bularraldean
Negua joan da ta
______________________________ zure ondoan
Izpi lasaigarri bat
Negua joan da ta, negua joan da ta

* Zer adierazi nahi du abestiak?
* Zer ulertzen duzu « Negua joan da ta »-rekin ?
* Ulertuko zenituzke irudiak soinurik gabe? Laguntzen dizute?


Musu bat hiruron partez!!!TXUS,KOLDO ETA MARI

EZKUTITZA

Lehengoak Argitaletxea
konstituzio enparantza 5
Donostia


2012ko otsailaren 2an


Jaun agurgarri hori:

Mari Arocena nauzu, donostiarra, eta nire ezkutitzaren helburua nire liburu berriaren berri ematea da: “Euskal Herria zatiz zati”. Jakinaren gainean egongo zara ziur, baina badaezpada puntu batzuk argitzea edo azaltzea gustatuko litzaidake.

Herenegun, zure idazkaritzaren dei bat jaso nuen aurrekontu murrizketa dela eta, aurten 3 liburu besterik ez dituzula argitaratuko esanez. Nahiz eta berri txarra izan, nire liburua beste zortzien artean argitaratzeko aukera nuela azaldu zidan.

Liburuak Euskal Herriko gastronomiari buruz hitz egiten du eta badakizunez hiru urte daramatzat Euskal Herritik bidaiatzen, beraz ez da atzo goizeko lana. Gainera, ez da erraza izan kolaborazioa guztiak lortzea eta jatetxe guztien arteko hautaketak buru hauste asko ekarri dizkit.

Dena den, egia esateko, zure jarrera asko harritu nau. Bada denbora elkar ezagutzen garela eta zu zeu egon zara dastaketak egiten. Oraintxe bertan, memoriak huts egiten ez badit, Arroka Berrin izan genuen azkenengo hitzorduan, platerak plater, akordio informal batera ailegatu ginelakoan nengoen.

Ez dut nahi nire liburuaren argitarapena gure harremaNAri lotuta egotea, badakizulako nire liburua onena ez baldin bada, bedaritzien artean onenetarikoa izango da. Gainera ez ahaztu, aurreko salmentak ikaragarriak izan zirela nire azkenengo liburuarekin, beraz ez zen arraroa izango bide berdina jarraitzea “Euskal Herria zatiz zati” liburuak.

Zure berrien zain geratzen naiz.
Adeitasunez,

Mari Arocena.